Category:
[Chân trời] Trắc nghiệm KHTN 9 bài 1: Giới thiệu một số dụng cụ và hóa chất. Thuyết trình một vấn đề khoa học
Tags:
Bộ đề 1
13. Khi quan sát một phản ứng hóa học, điều gì sau đây KHÔNG phải là một hiện tượng có thể ghi nhận?
Trong các phản ứng hóa học, sự thay đổi khối lượng của chất rắn ban đầu có thể xảy ra nếu có chất khí bay đi hoặc có chất rắn khác kết tủa thêm vào. Tuy nhiên, nếu chỉ quan sát chung chung mà không có thông tin cụ thể về phản ứng, thì việc sự thay đổi khối lượng của chất rắn ban đầu không phải là một hiện tượng trực tiếp, dễ quan sát như thay đổi màu sắc, thoát khí hay thay đổi nhiệt độ (tỏa nhiệt/thu nhiệt). Câu hỏi này đánh lừa ở chỗ khối lượng có thể thay đổi, nhưng nó là hệ quả, không phải là hiện tượng quan sát trực tiếp như các cái kia. Tuy nhiên, nếu có chất khí bay đi thì khối lượng chất rắn sẽ giảm, đó là hiện tượng quan sát được. Xét theo khía cạnh quan sát trực tiếp, sự thay đổi khối lượng không rõ ràng bằng các cái còn lại. Tuy nhiên, để đảm bảo tính chính xác và tránh gây hiểu lầm, ta cần xem xét kỹ. Nếu có khí bay đi, khối lượng chất rắn sẽ giảm. Nếu có chất rắn kết tủa thêm thì khối lượng sẽ tăng. Vậy sự thay đổi khối lượng là có thể quan sát được gián tiếp. Hãy xem xét lại các lựa chọn. Sự thay đổi màu sắc, thoát khí, thay đổi nhiệt độ là các hiện tượng trực quan. Sự thay đổi khối lượng thường cần cân đo. Do đó, ta chọn cái ít trực quan nhất. Tuy nhiên, câu hỏi là KHÔNG phải là một hiện tượng có thể ghi nhận. Khối lượng thay đổi là có thể ghi nhận. Có lẽ câu hỏi muốn hỏi về hiện tượng vật lý hay hóa học trực tiếp. Xét lại: Sự thay đổi màu sắc (hiện tượng hóa học), sự thoát khí (hiện tượng hóa học), sự thay đổi nhiệt độ (hiện tượng vật lý/hóa học). Sự thay đổi khối lượng của chất rắn ban đầu là một hệ quả của phản ứng, có thể do bay hơi, kết tủa, hoặc phản ứng với môi trường. Nếu có khí thoát ra, khối lượng chất rắn sẽ giảm và điều này có thể ghi nhận được bằng cách cân. Nếu câu hỏi ám chỉ hiện tượng quan sát bằng mắt thường mà không cần dụng cụ đo lường phức tạp, thì sự thay đổi khối lượng không trực quan bằng các cái kia. Tuy nhiên, để có câu trả lời chắc chắn, ta cần hiểu rõ ý đồ của người ra đề. Giả sử ý người ra đề là những gì quan sát được trực tiếp bằng mắt mà không cần cân đo. Trong trường hợp đó, sự thay đổi khối lượng không trực quan. Tuy nhiên, nếu xét về mặt khoa học, sự thay đổi khối lượng là một kết quả có thể đo lường và ghi nhận. Để câu hỏi có một đáp án rõ ràng và không gây tranh cãi, ta cần chọn một lựa chọn không bao giờ là hiện tượng. Tất cả các lựa chọn đều có thể là hiện tượng. Tuy nhiên, sự thay đổi khối lượng của chất rắn ban đầu có thể là do nhiều nguyên nhân, không chỉ là phản ứng hóa học đang xét. Ví dụ, do bay hơi dung môi. Nhưng nếu là phản ứng hóa học thì có thể ghi nhận. Quay lại câu hỏi, hiện tượng có thể ghi nhận. Các hiện tượng khác rất rõ ràng. Khối lượng chất rắn thay đổi thì ta phải cân nó mới biết. Vậy nó không phải là hiện tượng quan sát trực tiếp. Kết luận: Sự thay đổi khối lượng của chất rắn ban đầu.
